بدن ما برای ادامه فعالیت و حیات خود به انواع درشت‌مغذی‌ها و ریزمغذی‌ها نیاز دارد. پروتئین یکی از انواع درشت‌مغذی‌های مورد نیاز بدن است که تاثیرات مهمی روی سلامتی می‌گذارد.
پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی، دو منبع مهم و طبیعی پروتئین هستند که هر کدام ویژگی‌ها و فواید خود را دارند. اما کدامیک از این پروتئین‌ها بهتر و کامل‌تر است؟ مصرف کدامیک برای چربی‌سوزی و کاهش وزن توصیه می‌شود؟ در این مطلب به بررسی تاثیرات این دو نوع پروتئین می‌پردازیم.
پروتئین گیاهی یا پروتئین حیوانی؟ مسئله این است!
هر دو این پروتئین‌ها مزایای خاص خود را دارند. پروتئین گیاهی و حیوانی، دارای مقدار آمینو اسیدهای متفاوتی هستند. همانطور که می‌دانید، آمینو اسیدها بلوک‌های سازنده پروتئین‌ها محسوب می‌شوند. با مصرف پروتئین در بدن، این آمینو اسیدها فعال می‌شوند. بدن ما به انواع اسیدهای آمینه برای اهداف متفاوتی نیاز دارد. آمینو اسیدها به دو دسته ضروری و غیرضروری تقسیم می‌شوند. اسیدهای آمینه ضروری برای بدن لازم هستند. این اسیدهای آمینه در بدن تولید نمی‌شوند.
نکته مهمی که در خصوص تفاوت بین پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی وجود دارد، این است که معمولا پروتئین‌های گیاهی ناقص هستند. به این معنی که معمولا یکی از آمینو اسیدهای ضروری بدن را ندارند. البته در این مورد استثنا هم وجود دارد. برای مثال گندم سیاه، سویا و کینوا منابع کامل پروتئین هستند. با این اوصاف پروتئین‌های حیوانی کامل‌تر هستند. دلیل آن وجود هر 9 آمینو اسید ضروری در آنهاست.
برای رفع ناقص بودن پروتئین‌های گیاهی، می‌توان آنها را با یکدیگر ترکیب کرد. برای مثال می‌توان از ترکیب کره بادام زمینی و نان گندم استفاده کرد. میزان اسید آمینه لیزین در گندم کم است، اما در بادام زمینی به وفور یافت می‌شود. این موضوع برای افراد وگان یا گیاهخوار از اهمیت بالایی برخوردار است.
چرا که باید تمام آمینو اسیدهای مورد نیاز بدن را از این منابع غذایی تامین کنند. به طور کلی می‌توان گفت که پروتئین‌های حیوانی بسیار کامل‌تر از پروتئین‌های گیاهی هستند.
آیا پروتئین گیاهی به تنهایی کافیست؟
همانطور که اشاره کردیم، پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی هر دو دارای انواع آمینو اسید هستند. با این حال آمینو اسیدهای پروتئین گیاهی معمولا ناقص است. به همین دلیل نمی‌توان آنها را به تنهایی برای تامین نیاز بدن مصرف کرد. اگر رژیم غذایی شما مبتنی بر پروتئین گیاهی است، نباید فقط به آن اکتفا کنید. به همین دلیل باید تنوع غذایی داشته باشید. تنها در این صورت انواع آمینو اسیدها را دریافت می‌کنید.
حتما بخوانید: پروتئین بیف چیست؟
به طور کلی بهتر است در کنار مصرف پروتئین گیاهی از منابع پروتئین حیوانی هم استفاده کنید. البته در صورتی که گیاهخوار باشید، این مسئله برای شما دشوار خواهد بود. با این حال می‌توانید از برخی منابع گیاهی کامل مثل نخود سبز، سویا و … استفاده کنید. همچنین مواد غذایی مثل غلات، حبوبات، آجیل‌ها و … هم منابع پروتئین گیاهی بسیار مناسبی هستند. به این ترتیب تمام آمینو اسیدهای ضروری بدن خود را با پروتئین‌های گیاهی تامین می‌کنید.
کدام پروتئین برای چربی سوزی مناسب است؟
به طور کلی پروتئین یکی از درشت‌مغذی‌هایی است که به کاهش وزن کمک می‌کند. با این حال پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی؛ کدامیک برای چربی‌سوزی مناسب‌ترند؟ همانطور که می‌دانید، برای چربی سوزی باید کالری کمتری دریافت و کالری بیشتری هم سوزاند. مصرف پروتئین باعث افزایش متابولیسم بدن و سوخت کالری می‌شود.
مصرف پروتئین به افزایش مدت زمان سیری کمک می‌کند. همین موضوع باعث می‌شود در طول روز کالری کمتری هم مصرف کنید. رژیم‌های غذایی حاوی پروتئین گیاهی، کمک زیادی به کنترل وزن می‌کنند. مطالعات رابطه مصرف آجیل، غلات و … را با کاهش وزن تایید می‌کنند. همچنین مطالعات نشان می‌دهند که مصرف حبوبات، باعث افزایش احساس سیری و کاهش دریافت کالری می‌شود. مصرف هر دو نوع پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی، برای افزایش چربی‌سوزی مفید است.
فواید مصرف پروتئین گیاهی
افرادی که در رژیم غذایی خود از پروتئین‌های گیاهی استفاده می‌کنند، معمولا وزن کمتر و فشار خون پائین‌تری هم دارند. همچنین احتمال ابتلا به بیماری‌هایی مثل سرطان و … هم در این افراد کاهش پیدا می‌کند. در ادامه با فواید مصرف پروتئین گیاهی آشنا می‌شوید:
- کاهش احتمال ابتلا به دیابت نوع 2: مطالعات نشان داده‌اند که استفاده از پروتئین گیاهی به جای پروتئین حیوانی، باعث بهبود کلسترول و قند خون می‌شود. البته مطالعه دیگری هم در این زمینه انجام شده است که هیچ تفاوتی بین پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی نشان نمی‌دهد.
- جلوگیری از افزایش وزن: همانطور که اشاره کردیم، مصرف پروتئین به صورت کلی باعث افزایش سوخت و ساز بدن می‌شود. همین موضوع به سوختن بیشتری کالری و کاهش وزن در طول روز کمک می‌کند. همچنین با مصرف پروتئین گیاهی، احساس سیری بیشتری خواهید کرد. به این ترتیب کالری کمتری هم دریافت خواهید کرد.
- کاهش ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی: رژیم غذایی حاوی انواع پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی برای بدن مفید هستند. با این حال اگر از رژیم غذایی پروتئین گیاهی استفاده کنید، احتمال ابتلا به بیماری‌های قلبی کاهش پیدا می‌کند. مطالعات رابطه بین مصرف پروتئین گیاهی و کاهش کلسترول و فشار خون را تائید می‌کنند.
- پیشگیری از ابتلا به سرطان: مصرف منابع پروتئین گیاهی، ریسک ابتلا به سرطان را کاهش می‌دهد. در پروتئین گیاهی، فیتوکمیکال وجود دارد که برای پیشگیری از سرطان بسیار مفید است. همچنین به دلیل داشتن فیبر بالا از مشکلات گوارشی و در نهایت سرطان روده جلوگیری می‌کنند.
فواید مصرف پروتئین حیوانی
شاید این تصور وجود داشته باشد که پروتئین حیوانی ناسالم‌تر از پروتئین گیاهی است. ابتدا باید گفت که این باور کاملا غلط است! همانطور که اشاره کردیم، پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی هر دو دارای آمینو اسیدهای ضروری بدن هستند. با این حال پروتئین حیوانی اسیدهای آمینه کامل‌تری دارد. مصرف لبنیات، ماهی، مرغ، تخم مرغ و … که سرشار از پروتئین حیوانی هستند، فواید زیادی برای بدن دارد.
حتما بخوانید: بدن ما روزانه چه میزان پروتئین نیاز دارد؟
مطالعات نشان داده‌اند که مصرف پروتئین حیوانی باعث کاهش ابتلا به بیماری‌های قلبی می‌شود. حتی برخی از منابع پروتئین حیوانی، نقش موثری در کاهش کلسترول، کاهش وزن و … دارند. به این ترتیب استفاده از پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی در کنار یکدیگر توصیه می‌شود.
سخن پایانی
پروتئین یکی از درشت‌مغذی‌های مورد نیاز بدن است که در بسیاری از منابع غذایی یافت می‌شود. پروتئین گیاهی و پروتئین حیوانی هر دو دارای مزایای خاص خود هستند. پروتئین حیوانی به دلیل دارا بودن همه آمینو اسیدها، کامل‌تر هستند.
از طرف دیگر پروتئین‌های گیاهی به دلیل نداشتن حداقل یکی از آمینو اسیدهای ضروری بدن، ناقص محسوب می‌شوند. البته برخی از منابع پروتئین گیاهی مثل سویا و نخود سبز وجود دارند که دارای همه آمینو اسیدهای ضروری هستند. به طور کلی مصرف انواع پروتئین گیاهی و حیوانی در کنار هم توصیه می‌شود.
